Die jeugd van tegenwoordig
Het is vast wel eens door je hoofd geschoten, misschien in de supermarkt of op het schoolplein: wat is dat kind brutaal! Waarschijnlijk heb je als ouder ook wel eens opmerkingen naar je hoofd geslingerd gekregen, die niet helemaal door de beugel konden. Misschien maak je je wel eens zorgen: is mijn kind ook zo brutaal tegen anderen? Of vraag je je wel eens af: blijft mijn kind voor altijd zo brutaal? Allemaal hele logische gedachten. Je wilt je kind immers een zo goed mogelijke opvoeding meegeven. Nu is af en toe brutaal zijn helemaal niet zo’n ramp! Integendeel, soms kan brutaal zijn je kind zelfs helpen in zijn ontwikkeling! Laten we bekijken waar die brutaliteit vandaan en vooral ook hoe wij deze als volwassenen in goede banen kunnen leiden.
Normaal?
Laten we brutaliteit eerst eens even normaliseren. Bijna alle kinderen gaan in hun ontwikkeling door brutale fases heen. Dat is volkomen normaal. Zelfs het liefste kind kan soms in een veilig situatie wel eens tegengas geven. Dit hoort bij de ontwikkeling. De eerste brutale fase start meestal zo rond de peutertijd. In deze fase merk je dat je kind vaker nee verkondigt en minder meegaand is dan hiervoor. Op latere leeftijd kunnen brutaliteiten meer verbaal worden, bijvoorbeeld wanneer kinderen in de basisschoolleeftijd met scheldwoorden gaan experimenteren. Een andere bekende fase is natuurlijk de puberteit, waar brutaliteit vaak geen uitzondering is.
Waarom?
Wanneer we ons als volwassenen in kinderen verplaatsen is brutaal zijn niet onlogisch. Als kind word je namelijk continue gevraagd om zaken te doen en leven wordt eigenlijk volledig bepaald door volwassenen. Het is dan ook niet zo gek, dat wanneer je een eigen identiteit gaat ontwikkelen, dat je het soms niet met dingen eens bent. Nu is het brein van een kind nog niet zo goed ontwikkeld als die van volwassenen en hebben kinderen nu eenmaal minder tools om hun onvrede te uiten. Deze situaties zijn voor kinderen vaak dubbel ingewikkeld omdat ook het verwerken van emoties nog lastig kan zijn. Het is niet ongewoon dat kinderen bij een teleurstelling of onvrede worden overspoeld met emoties. Logisch dus dat het diplomatiek en beleefd uiten van emoties nog niet helemaal lukt. Opstandigheid en brutaliteit zijn eigenlijk manieren om te oefenen met je onvrede uiten en voor jezelf opkomen. De thuissituatie is daarom vaak een perfecte manier om eens goed te oefenen met voor jezelf opkomen! Zeker wanneer kinderen verbaal steeds sterker worden en meer en meer taal kennen, kan de thuissituatie een uitgelegen plek zijn om deze eens toe te passen en reactie af te wachten. Natuurlijk sta je als ouder waarschijnlijk wel eens met je oren te klapperen, maar bedenk ook dat je kind de fundamenten legt voor sociale weerbaarheid en oefent met voor zichzelf opkomen. Hele belangrijke lessen! Wel belangrijk dat wij als volwassenen dit in goede banen te leiden.
Tips
1. Blijf kalm. Brutaliteit is vaak een tool die kinderen gebruiken om hun mening over te brengen. Hoe meer reactie die brutaliteit uitlokt, positief of negatief, hoe vaker een kind dit zal inzetten. Dit geldt ook zeker voor scheldwoorden. Kinderen leren vaak aan de hand van de reactie van volwassenen dat een woord een scheldwoord is. Wanneer volwassenen lachen of boos worden, weten kinderen dat ze blijkbaar een goed woord hebben gevonden om volwassenen te prikkelen. Des te meer reden om als volwassenen zo neutraal mogelijk te blijven wanneer grappige of beledigende woorden worden gezet.
2. Geef zelf het goede voorbeeld. Let zelf goed op je woorden, hoe moeilijk dat soms ook is. Kinderen leren nu eenmaal het meeste van voorbeelden om zich heen. Wanneer jij de hond vaak stom noemt, zal je zien dat je kind dit ook geneigd is om te doen. Een kind weet nog niet dat je dit bij de hond minder erg is dan tegen een leerkracht, dus wees op je hoede van wat jij voor je kind zegt.
3. Complimenteer positieve inzet. Complimentjes werken in veel situaties vaak als een trein! Ook bij brutaliteit zul je vaak zien dat je beter gewenst gedrag kunt becomplimenteren dan reageren op ongewenst gedrag. Zie je dus dat je kind beleefd is (dank u wel zegt, excuses aanbiedt, groet bij het binnenkomen), maak hier dan een positief feest van! Laat duidelijk merken dat je dit waardeert. Kinderen vinden nu eenmaal positieve aandacht een stuk fijner dan negatieve en zullen uiteindelijk leren dat deze weg een stuk prettiger is dan brutaal zijn.
4. Grenzen aangeven mag. Bepaal voor jezelf goed wat deze grenzen zijn en wees consequent. Heb goed helder wat voor jou echt niet door de beugel kan en welke consequenties hier tegenover staan. Probeer altijd rustig en kalm te blijven wanneer je kind te ver gaat en laat altijd weten dat de consequentie eraan komt door middel van waarschuwingen. Misschien kies je ervoor om je kind alleen te laten afkoelen in een andere ruimte of om je kind even uit de situatie te halen en samen een plekje op te zoeken. Probeer hier de verlangens van je kind te verwoorden en uit te leggen waarom de consequentie wordt ingezet. Verplicht je kind na zo’n gebeurtenis niet om zijn excuses aan te bieden. Soms kan dit vervelende gevoelens weer naar boven brengen en betekent het woord “sorry” nog weinig voor kinderen. Je kunt natuurlijk wel het goede voorbeeld geven door zelf je excuses aan te bieden!
