Wat helpt als je lontje kort wordt in de laatste vakantiedagen?

De laatste vakantiedagen hebben vaak iets dubbels. Het is nog steeds zomer, de kinderen zijn thuis, er is geen strakke schoolplanning. Maar stiekem is dat vrije gevoel ook vermoeiend geworden. De dagen beginnen misschien te lang te duren, het huis is sneller rommelig, en de kinderen lijken nét iets meer van je te vragen dan je op kunt brengen. Je voelt het: je lontje wordt korter. En dat past helemaal niet bij hoe je de zomer eigenlijk wilde afsluiten.

Als ouder is dat herkenbaar en volkomen normaal. Zes weken lang combineren van werk, huishouden, afspraken en de kinderen vermaken is intensief. Voeg daar nog toe dat kinderen in de laatste vakantiedagen vaak hun eigen ritme kwijt zijn, en je hebt een recept voor irritaties. Maar het hoeft niet te eindigen in zuchten, snauwen of schuldgevoel. Met een paar bewuste keuzes kun je de sfeer draaien – voor hen én voor jezelf.

Waarom je lontje juist nu korter wordt

Er speelt meer mee dan ‘even geen zin meer’. In de laatste vakantiedagen zijn veel ouders moe, en kinderen ook. Dat uit zich vaak in prikkelbaarheid.

• Bij ouders: de combinatie van altijd “aan” staan en weinig tijd voor jezelf tikt aan.
• Bij kinderen: onregelmatige bedtijden, veel prikkels (uitjes, logeerpartijen, schermtijd) en minder structuur zorgen voor minder zelfregulatie.

Wetenschappelijk weten we dat een voorspelbaar ritme en voldoende hersteltijd cruciaal zijn voor het zenuwstelsel – bij kinderen én volwassenen. In de laatste vakantiedagen ontbreekt dat vaak. Je reageert dus niet omdat je een slechte ouder bent, maar omdat je batterij leegloopt terwijl er nog een paar dagen te gaan zijn.

Stap 1: Benoem wat er gebeurt

Kinderen voelen spanning haarscherp aan. Als jij probeert te doen alsof er niets aan de hand is, maar ondertussen kortaf reageert, maakt dat hen onrustig. Benoem het liever: “Ik merk dat ik wat sneller geïrriteerd ben vandaag. Dat ligt niet aan jou, maar ik heb even wat meer tijd voor mezelf nodig.”
Dit haalt de spanning uit de lucht en laat zien dat gevoelens er mogen zijn. Bovendien leren kinderen zo dat emoties benoemen normaal is, en dat je er iets mee kunt doen in plaats van ze op te kroppen.

Stap 2: Maak de dagen kleiner

Een hele dag thuis zonder plan voelt voor kinderen (en ouders) vaak eindeloos. Dat maakt het moeilijker om geduldig te blijven. Hak de dag in overzichtelijke blokken. Denk aan:

• Samen doen: een activiteit van maximaal 30 minuten waarin je volledig aanwezig bent (spelen, knutselen, bakken).
• Alleen spelen: tijd waarin ieder zijn eigen ding doet, zonder dat jij beschikbaar bent.
• Samen afronden: een kort moment om iets af te maken en op te ruimen voordat het volgende blok begint.
  
  

Door deze opbouw weten kinderen wat ze kunnen verwachten. Zelf spelen is bovendien geen straf – het is een belangrijke vaardigheid voor zelfstandigheid en creativiteit. Hoe duidelijker jij de kaders schetst (“Na de lunch speelt iedereen een half uur zelf”), hoe makkelijker ze het oppakken.

Stap 3: Micro-momenten voor jezelf pakken

Veel ouders wachten tot er een groot blok vrije tijd vrijkomt om op te laden. In de laatste vakantiedagen gebeurt dat vaak niet. Train jezelf om micro-pauzes te nemen:

• Twee minuten frisse lucht halen op het balkon of in de tuin
• Je koffie drinken zonder telefoon of gesprek
• Even je favoriete nummer aanzetten en meeneuriën
  
  Het lijkt klein, maar het verlaagt je stressniveau en helpt je zenuwstelsel te resetten. Zo reageer je minder vanuit irritatie en meer vanuit rust.

Stap 4: Verwachtingen bijstellen

De laatste vakantiedagen zijn niet altijd geschikt voor grootse plannen of perfecte gezinsmomenten. Het idee dat je deze tijd ‘mooi moet afsluiten’ kan juist extra druk geven. Soms is het genoeg om samen door te komen op een manier die goed voelt. Dat betekent: rommel toestaan, een middag schermtijd accepteren of gewoon simpel koken. Hoe minder je jezelf vastzet op een ideaalplaatje, hoe minder frustratie je ervaart.

Stap 5: Samen terugkijken

Kinderen vinden het leuk en verbindend om samen herinneringen op te halen. Pak een stapel foto’s van de vakantie of laat ze tekenen wat hun leukste moment was. Dat maakt dat de laatste dagen niet alleen draaien om het wachten op school, maar ook om het koesteren van wat er geweest is. Het geeft bovendien gesprekjes over wat iedereen fijn vond, en kan ideeën opleveren voor volgend jaar.

De laatste vakantiedagen hoeven geen uitputtingsslag te zijn. Juist kleine afspraken en micro-momenten voor jezelf maken het verschil.

En als het toch misgaat

Zelfs met de beste intenties zul je soms uitvallen. Dat hoort erbij. Het belangrijkste is dat je na zo’n moment herstelt: bied je excuses aan, leg uit wat er gebeurde (“Ik werd even heel moe en reageerde kortaf”) en laat zien dat jullie daarna weer opnieuw kunnen beginnen. Zo leert je kind dat relaties niet breken door één moeilijk moment, maar juist sterker worden door reparatie.