Neurodiversiteit, de introductie
Labels, hokjes en diagnoses zijn bijna niet meer uit onze maatschappij weg te denken. In een korte tijd zijn termen als autisme of ADHD gebruikelijk geworden en heerst er minder een taboe op diagnosticeren. Wel lijkt er nog altijd een negatieve sfeer te hangen rondom diagnoses. Een diagnose lijkt nog vaak een probleem te zijn of abnormaal gedrag te verklaren. Het is daarom dat er een nieuwe beweging opstaat die het beeld rondom diagnoses wil veranderen. Dit doen zij met de term neurodiversiteit, of neurodivergence in het Engels.
De Geschiedenis
De term is ontwikkeld door de sociologe Judy Singer in 1996. In dit jaar schreef zij haar thesis over neurodiversiteit. Hier ging het voornamelijk over mensen met een autismespectrumstoornis, ook omdat Judy zelf autistisch is. Judy vroeg zich hardop af wie bepaald welke werkwijze van het brein nu normaal of abnormaal is. Ze gaf hier het voorbeeld dat in onze toekomst, waar technologie en computer waarschijnlijk centraal zullen staan, een autistisch brein misschien juist gewild kan zijn en uiteindelijk zelfs kan worden gezien als de norm. Deze gedachte markeert de start van Neurodiversiteit.
Wat is Neurodiversiteit?
Waar we voorheen gedragingen opsplitsten in normaal en abnormaal, wordt er binnen de neurodiversiteit beweging ook veel stilgestaan bij de voordelen die een anders werkend brein kan hebben. Dit brein is geen mentale ziekte of handicap, maar is een brein die informatie anders verwerkt en met andere methodes leert. Neurodiversiteit ziet dit niet als problematisch, maar accepteert alle verschillen tussen mensen hun brein. Sterker nog, ze stellen dat het eigenlijk heel normaal is dat er zoveel verschillen tussen onze breinen te vinden zijn. Als je bekijkt hoe bijvoorbeeld ons karakter of ons uiterlijk van elkaar verschillen, is het biologisch niet onlogisch dat de manier waarop ons brein werkt ook sterk uiteenlopen.
Neurotypisch & Neurodivers
De neurodiversiteit beweging is minder geïnteresseerd in de vele diagnoses die tegenwoordig veel worden gebruikt, maar verdeelt mensen in twee categorieën, namelijk neurotypische en neurodiverse mensen. Neurotypische mensen hebben een brein die in onze maatschappij als standaard wordt gezien. Ze hebben hun ontwikkeling doorlopen zoals veel anderen en hebben waarschijnlijk niet eens door dat zij over een neurotypisch brein beschikken. Voor de mensen die niet in deze term vallen bestaat de term neurodivers. Hier vallen de breinen onder die net even anders werken dat de norm. Deze breinen kunnen, zoals de term ook doet vermoeden, heel divers zijn in hun werkwijze. Niet in alle gevallen hoeft een persoon met een neurodivers brein een diagnose te hebben. De neurodiversiteit kan ook in lichte mate aanwezig zijn. Mocht iemand wel een diagnose hebben, wordt er vooral benadrukt wat de krachten van deze diagnose kunnen zijn.
Diagnose | Nadelen | Krachten |
Autisme | Autisme kan ervoor zorgen dat iemand moeite heeft met socialiseren. Ook kunnen mensen met autisme tics hebben of moeite hebben met bepaalde taalvaardigheden. | Mensen met autisme hebben vaak veel aandacht voor details en kunnen zich lang op onderwerpen focussen. Ook zijn ze vaak creatief en nemen zij snel visuele informatie tot zich. |
ADHD | Mensen met ADHD kunnen moeite hebben met zichzelf organiseren. Ook zijn ze vaak bewegelijk en hebben ze een korte concentratie. | Mensen met ADHD zijn vaak geweldig met het oplossen van problemen, omdat ze veelal out-of-the-box kunnen denken. Ze hebben veel energie en kunnen daardoor veel taken, in een hoog tempo, achter elkaar volbrengen. |
Dyslexie | Dyslexie is een leerstoornis die ervoor kan zorgen dat zaken als lezen en spelling lastig kunnen zijn. | Mensen met dyslexie zijn vaak erg sterk in het verwerken van visuele informatie en zijn erg creatief in hun werkwijze. |
Je ziet dat elk anders werkend brein ook zijn kracht heeft. Wellicht dat deze kracht soms wel sterker is dan eventuele nadelen. Natuurlijk zijn er nog tal van andere diagnoses te benoemen en blijft neuro diversiteit niet alleen bij de bovenstaande drie voorbeelden.
Greta Thunberg
Kun je je nog de tiener herinneren die volwassenen greep met haar verhaal klimaatverandering? Die tiener is Greta Thunberg, een inmiddels 18-jarige meisje uit Zweden. Haar verhaal had en heeft nog altijd impact. Naast haar passie voor het klimaat, identificeert Greta zichzelf ook als neurodivers en is ze gediagnosticeerd met autisme. Hier zegt ze zelf over: “In sommige situaties kan het zeker een nadeel zijn om een neurotypische diagnose te hebben, omdat het je anders maakt, omdat je anders denkt. Maar juist bij een grote crisis als de klimaatveranderingen, moeten we juist out-of-the-box denken. We moeten buiten het huidige systeem denken. We hebben mensen nodig die ou-of-the box kunnen denken en niet zijn zoals iedereen.”
