Vanaf welke leeftijd praat je met je kind over het nieuws

Het jeugdjournaal in groep 4?!

 Vorige week vertelde mijn zoon van 7 jaar trots dat hij op school tijdens het fruit eten het jeugdjournaal had gekeken en dat hij had gezien dat er in Marokko een grote aardbeving is geweest waardoor veel mensen hun huis zijn kwijtgeraakt. Iets waar ik natuurlijk wel van op de hoogte was, maar waar ik (bewust) niets over had gedeeld tegenover mijn kinderen.

Ik merkte dan ook direct dat er bij mij een alarmbelletje ging rinkelen. Toen ik vervolgens mijn dilemma deelde op social media werd ik overweldigd met reacties. Nog nooit heb ik zo veel reacties ontvangen als op de vraag wat men er van vond dat er in groep 4 (7 jaar) al naar het jeugdjournaal werd gekeken.

En na het lezen van VELE reacties kwamen er 2 “teams” naar voren van meningen die ongeveer 50/50 verdeeld waren.

Team 1: “Prima, want het leven gaat nu eenmaal niet over rozen, dus dat kunnen ze dan maar beter op een kindvriendelijke manier onder ogen krijgen”

Team 2: “Te jong, want het leeftijdsadvies voor het jeugdjournaal is 9+ jr”

(Ohja, er was ook nog een team 3: “Waarom wordt er überhaupt tv gekeken tijdens het fruit eten?!”) Voor dit artikel laat ik team 3 even voor wat het is, want ik wil ook niet gelijk overal tegenaan schoppen😉

 Team 2

Ik sluit mezelf volledig aan bij team 2. Zowel als moeder die toch graag haar kind nog wat langer zou willen behoeden voor al het leed in de wereld, maar ook zeker vanuit professioneel oogpunt als orthopedagoog waarbij 7 jaar gewoon simpelweg te jong is om dergelijk nieuws adequaat te kunnen verwerken.

Het is namelijk inderdaad zo dat de adviesleeftijd voor het jeugdjournaal 9-12 jaar is. En deze getallen zijn natuurlijk niet zomaar random gekozen. Deze leeftijdsindicatie is gebaseerd op de rijping van het brein.

Vanaf een jaar of 3 tot ongeveer 6, 7 jaar zit de breinontwikkeling van kinderen namelijk nog in de fantasiefase. In deze fase kunnen kinderen moeilijker onderscheid maken tussen wat echt is en wat fictie is. Vandaar ook dat veel kinderen op deze leeftijd nog volop geloven in sinterklaas, monsters, de tandenfee en andere fantasiefiguren.

Vanaf ongeveer 7 jaar groeien kinderen steeds meer uit deze fantasiefase. Ze krijgen meer mee van de wereld om hen heen, maar tegelijkertijd is hun brein in deze ontwikkelingsfase ook sterk geneigd om dingen op henzelf te betrekken. Hierdoor zijn de angsten van een 7/8 jarige vaak gebaseerd op dingen waarvan ze bang zijn dat die hen kunnen overkomen. Zoals bijvoorbeeld de dingen die ze op het nieuws zien; inbrekers, ongelukken, rampen, oorlogen etc.

Een kind is op deze leeftijd nog minder goed in staat om dingen in perspectief te kunnen zien en te relativeren. Dit vermogen ontwikkelt zich namelijk pas over het algemeen rond 9 a 10 jarige leeftijd. Vanaf dat moment ontwikkelen kinderen een ruimere blik op de wereld en krijgen ze meer besef dat er op grote afstand een totaal andere ‘context’ bestaat dan hun eigen leefwereld. Ook zijn ze meer in staat om vanuit empathie in te leven in slachtoffers i.p.v. het direct op zichzelf te betrekken en zijn ze beter in staat om hun angsten en zorgen onder woorden te brengen.

Als je kind wat gevoeliger is aangelegd en van nature snel geneigd is om te piekeren, kan het zelfs zo zijn dat het verstandiger is om je kind nog wat langer weg te houden van nieuws of het jeugdjournaal. Dat wil zeker niet zeggen dat je kind geen goed beeld ontwikkeld van de maatschappij of de wereld waarin we leven en dit betekent ook niet dat je de nieuwsgierigheid van je kind belemmert.

Er zijn namelijk meer dan genoeg andere leuke, educatieve programma’s die tegemoet komen aan die nieuwsgierigheid en behoefte aan nieuwe kennis van een kind. Denk bijvoorbeeld aan Klokhuis (AL) of Topdoks (9+). En buiten het kijken naar tv-programma’s om zijn er natuurlijk nog een miljoen andere dingen in het leven die je kunt bespreken, of uitzoeken, of waar je kind ongewild mee te maken krijgt en die al meer dan genoeg laten zien dat het leven niet over rozen gaat.

Dat gezegd hebbende, rijst dan natuurlijk ook de vraag: vanaf welke leeftijd vertel je je kind dan wel over belangrijke dingen in het nieuws, zoals corona, oorlog, rampen, etc.

Hoe oud je kind ook is, het blijft belangrijk om af te stemmen op jouw individuele kind en goed te kijken naar waar je kind aan toe is en waar je kind behoefte aan heeft. En in alle gevallen geldt: als je kind er toch iets over heeft opgepikt, probeer het onderwerp dan niet te negeren maar zoek uit wat er omgaat in het koppie van je kind. Probeer d.m.v. open vragen te achterhalen wat je kind weet en geef eerlijk antwoord op de vragen van je kind.In dit artikel wordt verder nog uitgebreid ingegaan op hoe je precies met je gevoelige kind over nieuws kunt praten.

Overige tips om met je kind te praten over het nieuws of erge dingen:

1. Hou het kort, simpel, luchtig en sluit aan bij de belevingswereld van je kind
    Probeer zo veel mogelijk in Jip en Janneke taal uit te leggen wat er aan de hand is en ga niet te veel in op details. Hou het kort en luchtig. Naarmate je kind verdere vragen heeft kan je extra informatie geven die weer specifiek is afgestemd op de belevingswereld van je kind. Het zou bijvoorbeeld heel goed kunnen dat je kind iets heeft gezien of gehoord over oorlog, maar dat de vragen die bij je kind leven heel anders zijn dan jij als volwassene zou verwachten. Misschien maakt je kind zich juist zorgen over de zwerfhonden die daar leven of de speeltuinen die kapot gaan. Probeer de antwoorden die je geeft dan ook hier op aan te sluiten.
   
   
2. Kleine potjes hebben grote oren. 
   Dat spreekwoord bestaat natuurlijk niet voor niets😉 Ondanks het feit dat jij je kind misschien niet het jeugdjournaal laat kijken, kan het natuurlijk wel zo zijn dat je kind onbedoeld enorm veel meekrijgt van de krantenkoppen die je leest, de filmpjes die je kijkt op je telefoon of de gesprekken die je voert met andere volwassenen. Probeer je hier bewust van te zijn en kijk bijvoorbeeld pas naar het journaal als je kind op bed ligt.
   
   
3. Help je kind om de informatie in het juiste perspectief te plaatsen
    Zeker tot een leeftijd van een jaar of 10 hebben kinderen nog maar weinig geografisch inzicht en weinig relativeringsvermogen. Mocht je onderwerpen met je kind bespreken die bijvoorbeeld gaan over een oorlog of een ramp ver van hier, probeer je kind dan te helpen om een concreter beeld te krijgen van hoe groot die afstand is. En dat het dus niet nodig is voor je kind om zich zorgen over te maken dat dit ook hier kan gebeuren. Laat bijvoorbeeld op een wereldbol of een atlas zien waar het is, of leg het op een andere manier uit die aansluit bij de belevingswereld van je kind. Vertel bijvoorbeeld dat je kind het al ver vindt als hij een uurtje naar opa en oma in de auto moet zitten, maar dat de aardbeving wel 30 keer zo ver rijden is.
   
   
4. Het werkt over het algemeen het beste om dergelijke gesprekken niet tijdens een zwaar gesprek aan tafel te voeren, maar juist een beetje terloops op willekeurige momenten tijdens de dag. Bijvoorbeeld tijdens het autorijden of naar school fietsen, of tijdens het uitlaten van de hond. Ook is het niet handig om deze gesprekken (of het bekijken van het jeugdjournaal) vlak voor bedtijd te doen.
   
   
5. Als je merkt dat je kind er veel last van heeft en zich er naar door voelt, kan het fijn zijn om je kind te steunen bij het ondernemen van actie. Bijvoorbeeld door het opzetten van een inzamelingsactie, een tekening te maken of een kaart te sturen. Dit voelt in jouw ogen misschien als een nutteloos iets, maar kan je kind het gevoel geven dat hij/zij iets belangrijks heeft bijgedragen. Het is wel belangrijk dat je niet je kind op sleeptouw neemt, maar het initiatief bij je kind laat en alleen (onder)steunt waar nodig.
   
   
6. Rond het gesprek duidelijk af, om te voorkomen dat het “in de lucht blijft hangen” en probeer af te ronden met een hoopvol perspectief. Bijvoorbeeld door uit te leggen dat de beste reddingsteams van de wereld er allemaal naartoe gaan om mensen te redden, of door te zeggen dat de grote wereldleiders allemaal druk bezig zijn om een oplossing te bedenken voor de reden van de oorlog, of dat de wetenschappers druk bezig zijn om iets te bedenken waardoor er niet meer zoveel mensen ziek worden van Corona, etc. Ook is het belangrijk om altijd de deur open te houden voor als je kind verdere vragen heeft. Bijvoorbeeld door te zeggen “we kunnen er altijd nog een keer verder over praten”.
   
   
7. En tenslotte kan je je kind helpen om ‘uit te emotie te komen’ door even iets te gaan doen. Al is het maar iets simpels als even een spelletje uit de spelletjeskast te zoeken, een broertje of zusje te roepen voor het avondeten, de hond eten te geven, etc. Hoe meer lichamelijke activiteit er bij komt kijken, hoe gemakkelijker het voor je kind wordt om het onderwerp af te sluiten.