Oorlog in Israël. ‘Waarom vechten die mensen daar met elkaar?’
De beelden zijn schokkend. Israël en Hamas die oorlog voeren, slachtoffers aan beide kanten, verwoeste steden. Kinderen krijgen dit mee. Ze zien (flarden van) het nieuws, horen en zien het op het School TV weekjournaal (9-12 jaar) of vangen gesprekken op van leeftijdgenoten of ouders. Dit kan gevoelens van onveiligheid tot gevolg hebben. Als ouder kan het best lastig zijn om te zien dat je kind hiervan schrikt. Hoe reageer je hier als ouder het beste op?
We geven een aantal algemene richtlijnen. Onderstaand overzicht (ouders.nl) geeft weer wat jonge kinderen begrijpen van een oorlog. Kinderen passen natuurlijk niet precies in een dergelijk plaatje, maar het geeft je als ouders mogelijk enig houvast. We richten ons hier op de leeftijdsgroep van kinderen tussen 6-10 jaar. Voor kinderen tot 12 jaar gelden deze richtlijnen ook.
Wat speelt er in het conflict tussen Israël en Hamas?
Voor ouders is het belangrijk zelf goed op de hoogte te zijn van wat er speelt in Israël. Er is op internet veel te vinden, zoals bijvoorbeeld via deze link.
Het gaat om een onderwerp waarin mensen meningen hebben die recht tegenover elkaar staan. Wanneer je als ouder stelling neemt en kiest voor een partij, zal je kind dit overnemen. Het is loyaal aan jou als ouder. Het kan zich bijvoorbeeld op school dan aansluiten bij een ‘kamp’ en zich verzetten tegen de mening van de andere partij. Kiezen voor een partij werkt polarisatie in de hand en dit kan negatieve gevolgen hebben. Bijvoorbeeld wanneer er een tegenstelling ‘goed-slecht’ ontstaat en groepen mensen de andere groep op voorhand veroordelen.
Meerdere perspectieven in kunnen nemen is een belangrijke vaardigheid waar kinderen in hun volwassen leven van kunnen profiteren. Het bevordert vreedzaam samenleven en voorkomt ongenuanceerde vooroordelen naar groepen mensen die anders denken en doen.
Wat weet mijn kind al?
Wanneer je als ouder merkt dat je kind behoefte heeft om over de oorlog te praten, plan dit dan goed in de tijd. Voor het slapen gaan is hierbij geen goed idee. Zorg voor een rustige plek en neem de tijd.
Stel eerst enkele open vragen zoals:
- Met wie heb je er al over gesproken?
- Wat heb je daaruit meegenomen? Wat voelde je daarbij?
- Waar zou je meer over willen weten?
- Heb je iets gezien op sociale media? Wat heb je gezien? Hoe vond je dat?
Het is belangrijk om als ouder met je kind zoveel mogelijk mee te kijken naar nieuwsitems, maar het is begrijpelijk wanneer dit niet altijd lukt. Spreek met je kind af dat deze op tijd een time-out neemt wanneer beelden vervelend zijn om te zien. Het is mogelijk om op Instagram, TikTok en YouTube heftige beelden te beperken door het aanpassen van instellingen. *
In gesprek
Dit kan bijvoorbeeld aan de hand van een filmpje. Er zijn verschillende filmpjes voor kinderen beschikbaar, zoals bijvoorbeeld deze van het jeugdjournaal.
Bekijk een filmpje eerst zelf, hierna kun je bepalen of het mogelijk geschikt is voor je kind. Bereid je voor op vragen die je verwacht. Je kunt er vervolgens samen naar kijken en reageren op de vragen van je kind. Zoals al eerder genoemd is het belangrijk verschillende perspectieven te bespreken en een neutrale houding aan te nemen. Let erop dat jongere broertjes of zusjes niet meekijken en luisteren.
Wanneer je kind vragen stelt die je als ouder zelf moeilijk kunt beantwoorden, zeg dan dat je hierop terugkomt (en doe dit ook). Je kunt er dan even rustig over nadenken
Voor kinderen is ‘hoop’ belangrijk, ook al kunnen we ons dit, na al die jaren van conflict tussen Israël en Hamas, moeilijk voorstellen. Besteed hier toch aandacht aan. Bijvoorbeeld door te noemen dat veel landen willen helpen met water, medicijnen, onderdak en voedsel. Ook kun je noemen dat ze ervoor zorgen dat de partijen die oorlog hebben weer met elkaar gaan praten met als doel dat de oorlog stopt.
Geef aan dat je kind er op elk moment dat er ruimte is het gesprek mag vervolgen. Laat het een paar dagen bezinken en vraag dan zelf of je kind er nog over heeft nagedacht en behoefte heeft erover te praten. Doe dit gedurende de periode dat het conflict prominent in het nieuws is met enige regelmaat en peil de behoefte.
*Heftige beelden beperken op sociale media
- Instagram: Klik op je profielfoto. In de rechterbovenhoek van je scherm staan drie lijntjes, klik daarop. Ga vervolgens naar Instellingen & Privacy, klik op ‘voorgestelde inhoud’ en dan op ‘gevoelige inhoud’. Je kunt hier ‘minder’ aanklikken, waarmee Instagram je minder berichten zal laten zien die als potentieel gevoelig worden beschouwd. Let op: Je kunt nog steeds heftige beelden zien van accounts die je zelf volgt.
- TikTok: Klik op je profielfoto. In de rechterbovenhoek van je scherm staan drie lijntjes, klik daarop. Ga naar Instellingen & Privacy, contentvoorkeuren en kies ‘beperkte modus’. In deze modus worden berichten die mogelijk niet voor minderjarigen geschikt zijn, beperkt. Ouders kunnen deze modus ook instellen als ze gebruikmaken van Gezinskoppeling.
- YouTube: Om te voorkomen dat YouTube automatisch video’s afspeelt die je niet zelf uitkiest, zet je ‘autoplay’ uit. Dat kan op twee manieren. Wanneer je een video afspeelt, staat er onder in een schuifje met daarin een ‘afspeel’ en ‘pauze’-knop. Als je deze op pauze zet, staat autoplay uit. Alternatief is dat je in de app navigeert naar je instellingen en autoplay uitzet.
